Debata w ramach kampanii społecznej "STOP"
Wczoraj w Pomorskim Parku Naukowo – Technologicznym w Gdyni przeprowadziliśmy wraz z gdyńskim samorządem debatę społeczną w ramach kampanii „STOP”. Podkreślaliśmy, że edukacja, informacja, świadomość i czujność są kluczowymi elementami w skutecznym ograniczeniu przestępstw wyłudzania pieniędzy metodami „na wnuczka” i „na policjanta”. W działania te może się włączyć każdy z nas.
Wczoraj w godzinach 10:00-13:00 spotkaliśmy się z gdyńskimi seniorami, pracownikami miejskich instytucji, banków oraz uczniami klas mundurowych V LO w Gdyni w ramach debaty społecznej poświęconej przeciwdziałaniu zorganizowanej przestępczości wobec gdyńskich seniorów, a w szczególności wyłudzaniem od nich pieniędzy.
Z naszej strony, jako Policji, przedstawiliśmy skalę zjawiska i ewolucję przestępstwa wpierw „na wnuczka” teraz zaś „na policjanta”.
W Gdyni w 2019 roku liczba oszustw metodą „na wnuczka”, czy na „policjanta” wzrosła o 40 procent w porównaniu do roku 2018. Od 1 stycznia do 19 lutego 2020 roku popełniono w Gdyni pięć oszustw oraz 20 usiłowań tego typu przestępstw. W wyniku dokonanych oszustw metodą na „policjanta” w 2020 roku gdyńscy seniorzy utracili łącznie 309 000 złotych oraz 100 euro.
– Odnotowujemy większą liczbę usiłowań dokonania oszustwa, czyli można mówić że jest wśród seniorów większa świadomość zagrożenia wyłudzeniem – zauważa mł. insp. Sławomir Pachura, Komendant Miejski Policji w Gdyni. – Wciąż jednak dochodzi do przestępstw, więc w naturalny sposób zastanawiamy się – dlaczego tak się dzieje mimo akcji informacyjnych. Podejmujemy działania zmierzające do ścigania sprawców: operacyjno-rozpoznawcze, procesowe. Ale nie ma wątpliwości, że najwięcej mamy do zrobienia w obszarze prewencji. Kluczowe jest zapobieganie, informowanie i edukowanie mieszkańców.
O sposobach manipulacji ze strony oszustów mówiły Klaudia Głodowska, specjalista do spraw interwencji środowiskowej, mgr pielęgniarstwa oraz Katarzyna Zasowska, psychogerentolog , specjalista w dziedzinie senioralnej z Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej. Wymieniły min. wykorzystanie naturalnej dla nas chęci pomocy, powołanie się na autorytet instytucji, która ma nam zapewnić bezpieczeństwo, czyli policji, stworzenie atmosfery tajemnicy, ale też sprawienie by potencjalna ofiara poczuła, że jest pod dobrą opieką.
- Mężczyzna, który do mnie zadzwonił, mówił „my znaleźliśmy się w sytuacji…” czyli wywoływał poczucie, że jesteśmy razem. Prosił o współpracę i pomoc w ujęciu oszustów, ale też zobowiązywał do zachowania tej tajnej misji w tajemnicy. Za jej złamanie miała mi grozić odpowiedzialność karna – mówił podczas debaty pan Tomasz. Był jedną z trzech osób, które zdecydowały się opowiedzieć o tym, jak zwrócili się do nich oszuści
Kom. Rafał Żaguń, Zastępca Naczelnika Wydziału Kryminalnego KMP w Gdyni zauważył, że to właśnie metoda „na policjanta” jest dziś tą, którą najczęściej posługują się oszuści wyłudzający pieniądze.
- Przestępcy poniekąd uczą się, że społeczeństwo zaczyna rozumieć ich działanie – mówił. – Wykorzystują więc postać, która wzbudza zaufanie i respekt, czyli policjanta. Kluczem do przestępstwa pozostaje jednak rozmowa telefoniczna. Sprawca kontroluje rozmowę od początku do końca, pokrzywdzony wykonuje w zasadzie wszystkie polecenia. Chciałbym, żebyście zapamiętali państwo jedną, najważniejszą rzecz i przekazali wszystkim dookoła: policja nigdy nie informuje telefonicznie o prowadzonych sprawach. Nigdy nie prosi o pieniądze czy kosztowności. Jeśli mamy jakiekolwiek wątpliwości – przerwijmy połączenie i z innego numeru zadzwońmy na policję.
Podczas debaty wywiązała się dyskusja nad sposobem jeszcze lepszego dotarcia do osób starszych, by uświadomić im, aby nie byli tak ufni wobec obcych, że mają ludzi w koło, zarówno sąsiadów jak i pracowników instytucji, do których mogą się zwrócić o pomoc, by za jakiś czas móc spotkać się ponownie i by ze strony Policji mogły paść słowa:
„Skala przestępstw wyłudzania pieniędzy od osób starszych zmalała. Notujemy co prawda usiłowania, jednak nie odnotowaliśmy w danym czasie żadnego dokonanego przestępstwa.”